Brandfort-konsentrasiekamp

Ouma Hannie en Emily Hobhouse se borsspeld

Die skenker, Petro Joubert, vertel self:

Ek is Petronella Joubert, gebore Viljoen. Ek is 'n kleindogter van wyle Johanna Susanna Viljoen, 'n nooi Pieterse, wat op 20 Augustus 1873 gebore en op 28 Januarie 1939 oorlede is. Ons het haar Ouma Hannie genoem.

Wyle Ouma Hannie was getroud met wyle Oupa Jan Daniël Viljoen, wat in die distrik Marquard op sy plaas, Tappelshoek, geboer het. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog is hy na Ceylon verban.

Ouma Hannie was in die Brandfort-konsentrasiekamp. Emily Hobhouse het die kamp besoek en bemerk dat Ouma Hannie se manteltjie gedurig in die bittere koue van haar skouers afgegly het. Sy het haar eie borsspeld afgehaal en Ouma Hannie se mantel daarmee vasgesteek.

Ouma Hannie het die borsspeldjie aan my oorlede moeder, haar skoondogter, gegee, van wie ek dit geërf het. Ek skenk die borsspeldjie aan mev. Lucia van den Berg van Aksie Vrouekrag, om dit in 'n argief in veilige bewaring te hou vir die Boere-nageslag.

 Brandfort-konsentrasiekamp    15 550 Vroue en kinders sterf

Die kamp by Brandfort het ook bekend gestaan as Dwyersdorp. Dit is skrams buite Brandfort geleë. Hier is 'n Tuin van Herrinnering geskep ter ere en nagedagtenis van die 15 550 Boervroue en kinder slagoffers van die swak toestande in die Britse konsentrasiekamp. Die stemmige senotaaf het 'n hartroerende aanhaling:

"Rus in vrede tere bloeisels,     offer van die storm     want uit welke moedertrane      is die steen gevorm"

Ander Vrystaatse konsentrasiekampe